Tanong#

Tila mahirap ang pag-aaral ng mga kahulugan ng mga pandiwa sa Lojban, tulad ng

$x_1$ tumatakbo sa ibabaw ng $x_1$ gamit ang mga paa $x_1$ na may galaw $x_1$

dahil halos bawat pandiwa ay may sariling magkakaibang istraktura ng lugar. May paraan bang gawing mas madali ito para sa atin? Bakit ganito ang disenyo ng Lojban?

Sagot#

Kapareho rin ang pag-andar ng Ingles sa isang praktikal na kahulugan. May mga pandiwa ito na may implikadong istraktura ng lugar. Ang pangunahing pagkakaiba ay ang mga diksiyonaryo ng Lojban ay eksplisit na nagpapahayag ng istraktura ng lugar, samantalang karamihan sa mga diksiyonaryo ng Ingles ay hindi. Ang dahilan sa sistemang ito ay dahil ang pagkakaroon ng hiwalay na pang-ukol para sa bawat lugar ay mas magiging mabigat at kung minsan ay hindi magiging epektibo.

Ang pagkakaroon ng limitadong bilang ng mga pang-ukol ay gagawing highly subjective at hindi universal ang wika. Halimbawa, sa Ingles sinasabi natin

I depend on you.

ngunit sa Ruso ito ay literal na isinalin bilang

I depend from you.

habang sa Portuges at Espanyol ito ay literal na isinalin bilang

I depend of you.

Maaaring lumikha ng kakaibang kahulugan ang ilang pang-ukol kapag pinagsama sa partikular na mga pandiwa, na maaaring magdulot ng higit pang kawalan ng katiyakan kaysa sa kasalukuyang sistema na may $x_1$, $x_2$, atbp.

Mahalaga ring tandaan na may hanggang tatlong lugar lamang ang karamihan sa mga pandiwa sa Lojban. Ang mga core verb (lo gismu) lamang ang may limang lugar. Bukod dito, hindi mo kailangang malaman ang istraktura ng lugar ng bawat core verb para maging bihasa sa pagsasalita ng Lojban. Halimbawa, mahalaga bang malaman ang istraktura ng lugar ng 'trigonometric sine function' kapag pinag-uusapan ang paghahanda ng pagkain?

Totoo na I give you a present ay hindi nangangailangan ng pang-ukol, samantalang ang istraktura ng lugar ng iba pang pandiwa ay kailangan. Gayunpaman, walang karagdagang pag-aalala. Kailangan ng Ingles ang pag-aaral ng mga metapora. Bakit I give TO you at I talk TO you kahit na ang mga proseso ay lubos na magkaiba?

Isaalang-alang din ang mga sumusunod na pagsasalin:

[Ingles] I think of you

[Ruso] Ya dumayu o tebe (I think about you)

[Espanyol] Yo pienso en ti (I think in/into you)

May ilang mga istraktura ng lugar sa Lojban na hindi gaanong tuwiran kumpara sa iba, tulad sa Ingles. Halimbawa, bakit "Ito ay nakakatuwa sa akin" kaysa sa "Gusto ko itong pelikula"?

Ang mga pandiwa sa Lojban, tulad ng sa Ingles, ay maaaring maikategorya sa mga frames na may parehong mga istraktura ng lugar, halimbawa:

mlatu - $x_1$ ay isang pusa ng uri $x_1$

gerku - $x_1$ ay isang aso ng uri $x_1$

Madaling Matutunan ang Istraktura ng Lugar, Pero...#

Madalas, madaling matutunan ang istraktura ng lugar. Gayunpaman, ang konsepto ng paggalaw ay nagbibigay ng iba't ibang mga istraktura ng lugar. Tingnan ang mga sumusunod:

muvdu - $x_1$ (object) ay gumagalaw patungo sa destinasyon/tanggapang $x_1$ [palayo] mula sa pinanggalingan $x_1$ sa ibabaw ng landas/ruta $x_1$.

bajra - $x_1$ ay tumatakbo sa ibabaw ng isang surface $x_1$ gamit ang mga limbs $x_1$ na may takbo $x_1$.

Bakit hindi magkaroon ng iisang istraktura ng lugar para sa lahat?

Sagot#

Ang muvdu, bajra, at cadzu ay naglalarawan ng parehong proseso mula sa napakakaibang mga perspektibo. Sa bajra, hindi mahalaga ang pinanggalingan at destinasyon; ang pokus ay sa anyo. Hindi ito "tumatakbo papunta sa" tulad sa Ingles. Mangyaring huwag ipaghalo ang mga Ingles na paliwanag sa aktuwal na proseso na inilalarawan ng mga pandiwa sa Lojban. Ang pagiging nasa kalagayan ng bajra ay nangangahulugan ng pagkakaroon ng tiyak na takbo habang hinahawakan ang isang surface gamit ang iyong mga limbs at ginagawa ito nang mabilis.

Ang isang taong gumagamit ng treadmill ay walang "to" o "from" points ngunit simpleng tumatakbo habang nananatili sa parehong lugar. Ito ay isang magandang halimbawa ng isang bajra state nang hindi nasa isang klama state.

Sa buod, ang Lojban ay hindi isang relexed English, bagaman maaaring ipahiwatig ng karaniwang paggamit at ng Lojban-English dictionary.

Ang isyu ay higit sa lahat sa kahambingan ng Ingles kaysa sa mismong wika ng Lojban.

Sa huli, maaaring gamitin ang lo tanru, tulad ng bajra klama (tumatakbo-pumunta), upang ipahayag ang pagtakbo at pagdating sa isang partikular na lugar.